एक दिन बूढ़ीदाई अपन माची मा बईठे - बईठे अपन नातीनतरा ला बात सिखावत रईथे अउर कथे हमर ये बेड़ा बड़ जब्बड़ हे रे कोरीखेरखा , लोग - लईका पिचका हे जेकर आज पूरा पारा , गाँव होगे , मेंहाँ आज पूरा परवार के बड़े महतारी हों
मोरजीयत ले जम्मों झिन बनें सुन्ता - सलाह ले रहाँव , मोर मरे के बाद घलो रही काबर की मेहाँ येमा बनेकिसिम के संस्कार दे हावों कथों , येसने छत्तीसगढ़ मा अउर गजबे परवार हे जे अनगिनत हे
पर एक ठन बने बात नोहें कि समें के फेरा मा बदल गे हे जम्मो झिन सुवारथ मा आगे हे ' तईहा के बात ला बईहा लेगे ' पर आज विदेशिया मन हमागें अउर उद्योगिक करन ले जम्मों बदलगे , बरबाद करके मढ़ादिस तेखर खातिर आज हमर परवार नान - नान मा बटागे
तबले आज बिगन जात - पात के नत्ता के चिन्हार तो हावें अउर आन जात ला घलोक कका - काकी , भईया - भौजी , दीदी - भाटो , मीत - मितान बधे हे गाँव मा
छत्तीसगढ़ हमर परवार मा तब ले एक कनी देख लेवव कतीक झिन , कतीक बाटूरा मा होवे
ददा |
पिताजी |
|
मझली |
मझला के पत्नी बहू |
|
दाई |
माताजी |
|
मझलीनोनी |
बीच वाली बहन |
|
दुदुदाई |
जन्म देनेवाली स्वयं के माँ |
|
छोटेमझली |
छोटे बहू तीसरे न०की |
|
दुदुभाई |
सगेभाई पाठभाई |
|
छोटे मझला |
छोटे भाई तीसरे न०का |
|
कका |
काका |
|
देरान |
देवरानी देवर के पत्नी ( देवरानी ) |
|
काकी |
काकी |
|
जेठान |
जेठ के पत्नी ( जेठानी ) |
|
भाईद |
बड़ेभाई |
|
कुराससुर |
जेठ(बड़ेभाई) |
|
भौजी |
भाभी |
|
मोसा |
मौसाजी |
|
बहुरिया |
बहू |
|
मोसी |
मौसी जी |
|
छोकरीमन |
छोटे भाई बहू |
|
मोसीदाई |
सौतेली माँ |
|
छोकरा मन |
छोटे बहन के पति |
|
देवर बेटा |
देवर के बेटा |
|
फूफूदीदी |
बुआ |
|
फुफा |
बुआ के पति |
|
फूफेराभाई |
फूफा के भाई |
|
ममादाई |
मामा के माँ , नानी |
|
आजा |
नानाजी |
|
आजीदाई |
नानी माँ |
|
डोकरा बबा |
बूड़ा बाबा |
|
डोकरी दाई |
बूड़ी माँ |
|
सरद बहिनी |
शाला के पत्नी |
|
सरद भाई |
सरद बहन के पति |
|
साडू |
दोनों बहन के पति |
|
साडू बहिनी |
साडू के बहन |
|
डेडसारा |
पत्नी के बड़े भाई |
|
डेढ सारी |
पत्नी के बड़ी बहन ( बड़ी शाली ) |
|
बड़ेबाबा |
ताऊ या पिता के बड़े भाई |
|
समधी |
पति पत्नी के माँ बाप |
|
समधी |
भाईभौजी के बहन भाई |
|
ममेराभाई |
मामा के लड़का |
|
टुरा या टूरा ( बाबू ) |
लड़का |
|
टुरी या टूरी |
लड़की |
|
टूरा टूरी ( नोनी ) |
लड़की , लड़का |
|
मोटियारी |
सज्ञान लड़की ( विवाहयोग्य ) |
|
मोटियारा |
विवाह योग्य लड़का |
|
चेलिक सजनी |
सहेली , हमजोली |
|
सगियान |
बालिक |
|
डौका |
पुरुष वर्ग ( पति ) |
|
डौकी |
स्त्री ( पत्नी ) |
|
आधाशिशी |
गर्भवती ( महिला ) , कमजोर |
|
नेवरिया |
नए मनुष |
|
नेवरनिन |
नई ( बहू के लिए ) |
|
नवामनसे |
नवजातशिशु |
|
बेटीटाटी |
बेटी दमाद |
|
दमादडीही |
बेटी दमाद |
|
लईका |
छोटे बच्चा |
|
लईकापिचका |
बच्चे आदि |
|
लोग लईका |
पूरापरिवार |
|
मोसी - बड़ी |
मोसी और बड़ी माँ |
|
भाँटो |
जीजा |
|
सारा |
साला |
|
सारी |
शाली |
|
माची |
भाँजी ( दीदी के बेटी ) |
|
डौका राय |
महाजन , पूजीपति |
|
माचीदमाद |
भाँजा दमाद या भाँजी के पति |
|
भाँची बहू |
भाजा के पत्नी |
|
दुदुबहिनी |
सग्गा बहन ( पाठबहन ) |
|
मोसी बड़ी |
मौसी और बड़ी माँ |
|
दुलहाडौका |
दुल्हा |
|
दुल्हीडौकी |
दुल्हीन |
|
टूरीटानकी |
छोटी - बड़ी लड़कियाँ आदि |
|
टूरामन |
लड़के लोग |
|
सखीदाई |
माता जी के खास मित्र सखी माँ |
|
सखीबबा |
सखीदाई के पति |
|
मितान भाई |
मित्र के भाई |
|
मितान बहिनी |
मित्र के बहन |
|
मितानभईया |
मित्र के बड़े भाई |
|
मितान भौजी |
मित्र के भाभी |
|
महाप्रसाद , मितान |
मित्र के पति |
|
मितानिन |
मित्र के स्त्री |
|
नानदाई |
छोटी माँ |
|
पाठबहिनी |
सगे बहन |
|
राखीभाई |
धर्म के भाई |
|
राखी बहिनी |
धर्म के बहन |
|
सुवारी |
बहू , बहुरिया |
|
खुड़बेटी |
पूर्व पति से उत्पन्न पुत्री |
|
साडूभाई के बेटी |
साडूबेटी |
|
खुड़बेटा |
पूर्व पति से उत्पन्न पुत्र |
|
साडू भाई के बेटा |
साडूबेटा |
|
बायला |
किन्नर ( पुरुष न स्त्री ) आदि |